To'g'ri burchakli parallelepiped - barcha yoqlari to'g'ri to'rtburchakdan iborat bo'lgan fazoviy geometrik shakl.

Masalan, quyidagi jadvalda to`g`ri burchakli parallelepiped va unga o`xshab ketadigan buyum tasvirlangan.

Sirt yuzi — bu parallelepipedning barcha yuzlarining yuzlarini qo‘shish orqali topiladi.

To'g'ri burchakli parallelepipedning $6$ ta yoqi bor va ularning barchasi to'g'ri to'rtburchak shaklida bo'ladi.

To'g'ri burchakli parallelepiped sirtining yuzini topish uchun uning barcha yoqlari yuzalarining qo`shamiz.

$\mathrm{S}=2·\mathrm{b}·\mathrm{c}+2·\mathrm{a}·\mathrm{c}+2·\mathrm{a}·\mathrm{b}$

Bu yerda:

• $a$ — bo`yi,
• $b$ — eni,
• $c$ — balandligi.

Hajm — bu hajmli shakl ichidagi joyining miqdori.

To'g'ri burchakli parallelepipedning hajmi uning eni, bo'yi va balandligining ko'paytmasiga teng.

$\mathrm{V}=\mathrm{a}·\mathrm{b}·\mathrm{c}$

Bu yerda:

• $a$ — eni,
• $b$ — bo`yi,
• $c$ — balandligi.

Kub - barcha tomonlari teng bo'lgan fazoviy geometrik shakl.

Masalan, quyidagi jadvalda kub va unga o`xshab ketadigan sovg`a qutisi tasvirlangan.

 Sirt yuzi — bu parallelepipedning barcha yuzlarining yuzlarini qo‘shish orqali topiladi.

 Kubning $6$ ta yon yog'i bor va ularning barchasi kvadrat shaklida bo'ladi.

 Kub sirtining yuzini topish uchun uning barcha yoqlari yuzalarini qo`shamiz.

 $\mathrm{S}=2·\mathrm{a}·\mathrm{a}+2·\mathrm{a}·\mathrm{a}+2·\mathrm{a}·\mathrm{a}=\mathbf{6}\mathbf{·}{\mathbf{a}}^{\mathbf{2}}$

Bu yerda:

• $a$— kubning bir qirrasi uzunligi
• $\mathrm{S}$ — kubning sirt yuzi

Hajm — bu hajmli shakl ichidagi joyining miqdori.

Kubning hajmi uning eni, bo'yi va balandligining ko'paytmasiga teng.

$\mathrm{V}=\mathrm{a}·\mathrm{a}·\mathrm{a}={\mathbf{a}}^{\mathbf{3}}$

Bu yerda:

• $a$ — kubning bir qirrasi uzunligi
• $\mathrm{V}$ — kubning hajmi

Bu bilimlar sizga hayotda ko‘plab vaziyatlarda yordam beradi:

• Uyda qutilar, idishlar, mebel va boshqa predmetlarning o‘lchamlarini hisoblash.
• Qurilish ishlarida materiallarni hisoblash.
• O‘yinchoqlar, modellar va boshqa shakllarni loyihalash.

Bugungi darsda sizlar:

1. Kub va to‘g‘ri burchakli parallelepipedning asosiy xususiyatlarini tushundingiz.
2. Ularning hajmini va sirti yuzini hisoblash formulalarini egalladingiz.

Endi sizlar kub va to‘g‘ri burchakli parallelepipedning hajmi va sirti yuzini osongina hisoblay olasiz. Bu bilimlar sizga hayotda ham, o‘qishda ham katta yordam beradi.

Oddiy shakllar mukammallikka erishish yo‘lida bizni ilhomlantiradi.

Leonardo da Vinchi